مهم ترین منبعی که روابط دولت ها و ملت ها را در سراسر دنیا به طور عام و در خاورمیانه به طور خاص دچار تنش کرده است و بر امنیت و روابط دو جانبه و چندجانبه کشورهای منطقه ی خاورمیانه اثرگذار بوده است، منابع آب است. ترکیه با اتخاذ سیاست آب درمقابل نفت بااجرای پروژه سدسازی بر روی دو رود دجله و فرات، بنوعی حق انحصاری بهره برداری از آنها را برای خود میداند و کنترل آب جریان یافته به کشورهای پایین دست را نیز در دست خود دارد. ترکیه این امر را یک امر رقابتی منطقه¬ای در راستای نیل به اهداف خود میداند. باتوجه به سیاست ترکیه و تاثیر آن بر کشورهای پایین دست، دراین مقاله این سوال مطرح میشود که ترکیه با استفاده از سیاست های آبی( هیدروپلیتیک) به دنبال تحول در الگوی همکاری _ رقابتی منطقه ای میباشد؟ و آیا احداث این پروژه رقابتی مدنظر ترکیه، تبدیل به یک ابرمعضل امنیتی برای کشورهای مجاور و منطقه میشود؟ مقاله حاضر با بهره گیری از چارچوب نظری امنیت منطقه¬ای به این مفروض میرسد که ترکیه در راستای اتخاذ سیاستهای آبی خود به دنبال هژمونیسم در منطقه خاورمیانه میباشد که به تبع این امر سیاستهای اتخاذ شده ترکیه باعث بوجود آمدن مشکلات زیست محیطی، اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیکی و... شده است که میتوان گفت تبدیل به یک معضل امنیتی و حیاتی برای حکومتها و کشورهای مجاور شده است که در متن مقاله به بررسی دقیق آن پرداخته میشود.
Sohrabi Nour A, Keyvan Hosseini A, Zahedi H. (2023). The GAP and transformability of the cooperation-competition model in the framework of the hydro political regime of the Tigris and Euphrates watershed.. IPSJ. 2(3), 131-152. URL: http://ipsj.iauh.ac.ir/article-1-58-fa.html
سهرابی نور علیرضا، کیوانی حسینی اصغر، زاهدی حدیث. گاپ و تحول پذیری الگوی همکاری – رقابت در چارچوب رژیم هیدروپلیتیک حوضه آبریز دجله و فرات مطالعات سیاست بین الملل 1401; 2 (3) :152-131