از میان همسایگان عرب در منطقه خلیجفارس، بیتردید کشور عراق به دلیل دارا بودن ویژگیهای خاص سیاسی، امنیتی، قومی، فرهنگی و تاریخی، کانون اصلی نگاه ایران به منطقه و جهان عرب بهحساب میآید. از یک نقطهنظر ایرانی، عراق یک کشور چند قومی و ساختگی است که توسط سیاست خارجی دولت بریتانیا برای حفظ منافع خود و برقراری تعادل قدرت در منطقه و خصوصاً با ایران به وجود آمده است. در طول بیش از 30 سال گذشته، چالشهای سیاسی و امنیتی ناشی از حضور مسلط یک حکومت سنی در قالب حزب بعث، مظهر نابسامانیها و تنشهای بیشماری در منطقه خلیجفارس و بهویژه برای ایران بوده است. روابط ایران و عراق از ابتدا تا سقوط صدام حسین و بعد از صدام حسین تاکنون همواره پرتنش بوده است، بهگونهای که طی قرون و دهههای اخیر این روابط طیف متنوعی از: مناسبات مسالمتآمیز مقطعی، تنش، خصومت و جنگ تمامعیار را شامل میشود. با توجه به اهمیت فزاینده کشور عراق برای جمهوری اسلامی ایران و تأثیراتی که تحولات داخلی عراق بر سیاست خارجی ایران می تواند داشته باشد، ما در این مقاله به بررسی قدرت نرم و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در عراق پرداختهایم