وریا شبرندی، سـجاد بهرامی مقدم،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۲ )
چکیده
علاقه به کشف معادله شگفت انگیز و اسرارآمیز توسعه عطشی سیرنشدنی و چالش بسیاری از گرایش‌های علوم اجتماعی مطالعه درباره نابرابری های توسعه و توسعه نیافتگی کشورها است. با نگاهی به تاریخ توسعه جهان تاریخ تکنولوژی، تاریخ اقتصاد، مخصوصا تاریخ دویست سال گذشته تا دلیل اینکه چه عواملی زمینه‌ساز توسعه نیافتگی ایران در اقتصاد سیاسی شده است. چرا تقریباً ۲۰۰ سال پیش بریتانیا منبع رشد و توسعه اقتصاد مدرن بود و چرا کشورهای دیگر عقب ماندند و چگونه رشد اقتصادی مدرن در سراسر جهان گسترش یافت، کشورهایی که همزمان با ایران یا پس از ایران طی نیم قرن اخیر حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت را آغاز کردند (نظیر کشورهای کره جنوبی، سنگاپور، مالزی، ترکیه، چین، برزیل و...)، اکنون وضعیتی به مراتب مناسب‌تر از ایران در شاخص‌های عمده توسعه دارند، چرا بخش‌هایی از نقاط جهان شروع کردن به تجربه توسعه اقتصادی ؟و چرا اصلا در چنین نقاط از جهان شروع شد؟ پرسش اصلی این پژوهش این که است که چرا برخی کشورهای مثل ایران گرفتار چرخه شوم توسعه نیافتگی است و در مسیر توسعه جا مانده است و در حالیکه اکثر کشورها در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته، پس عوامل رشد و توسعه چیست؟ فرضیه پژوهش این است که اگرچه نمیتوان به معمای توسعه و توسعه نیافتگی کشورها پاسخ یکدستی داد، اما مقایسه و تقابل نظریه‌های برای تعامل اسرارآمیز عوامل نهادی غیر اقتصادی جغرافیا، فرهنگ(مذهب) و نهادها، کمیت و کیفیت جمعیت و تاریخ استعمار تاثیر قابل توجهی بر توسعه یا توسعه نیافتگی کشورها به خصوص ایران داشته است.
